Trong hàng trăm, thậm chí hàng ngàn con chim mộc bẫy từ thiên nhiên có khi chỉ lựa được vài con. Tiếng gáy của mỗi con cũng có cao độ, trường độ rất khác nhau, chỉ những người chơi chim nhiều năm mới có thể phân biệt được.
Thường chú chim nào gáy càng dài, càng được quý. Các kiểu gáy của chim rất đa dạng, người ta phân biệt là giọng trơn, bổ một, bổ hai, bổ ba, tùy thuộc vào độ dài cũng như nhịp ngắt. Và âm cũng chia thành nhiều loại như âm thổ, đồng, son, kim. Song, người chơi chim gáy có kinh nghiệm thường dựa trên tiếng gáy trận có tiếng chu, lèo, vấp của con chim gáy để đánh giá đó là con chim hay, dở. để có được một chú chim đẹp, gáy thành thục, căng, chuẩn, cũng lắm gian nan, đòi hỏi người chơi chim phải có con mắt tinh tường trong khâu chọn chim rồi những bí quyết luyện riêng. để trở thành một con chim mồi lý tưởng..hihihih.
:
một con chim có lèo, là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu... con chim gáy thêm một nhịp "cục cù cù" hoặc "cục cù" gần giống với tiếng gù nhưng nhanh hơn. Cùng với tiếng gáy, hình thức con chim cũng phải chuẩn.Nói một cách khát , nếu một chú chim mồi hay khi ta nhìn vào rất đẹp. cho dù người đó chưa biết gì về chim cu gáy.....
Nếu thân mình cân đối, lông sáng màu, đầu nhỏ vuông, mắt bé, con ngươi đen, mỏ gồ, chân cao màu đỏ son, tùy vùng nha các pác ( có vùng chọn chân mốc , tím ) đặc biệt lông che kín xuống qua đầu gối, lông hậu nở kéo gần hết đuôi, cườm dầy, hạt đen nhỏ quấn gần như kín cổ mới đích thị là con cu gáy có hình thức đẹp.
Muốn "Tìm được một con chim gáy được đánh giá là hay có khi khó như đi tìm hoa hậu vừa đẹp người, đẹp nết". nhiều khi cả đời người củng chẳng tìm ra một con chim vừa ý..
Nghề chơi nào cũng công phu. Chơi chim gáy tưởng chừng đơn giản như... nuôi gà nhưng thật ra không mấy dễ dàng. Chim gáy ăn chủ yếu là lúa, thóc nhưng phải là loại hạt ngắn, được rửa sạch, phơi khô, bỏ vào chai lọ, đậy kín và thêm một ít thức ăn khác như đỗ xanh, vừng, kê để "bồi bổ", khiến chim gáy căng hơn.
Nước uống phải là nước sạch, nếu là nước máy thì phải đợi cho chất clo bốc hơi hết mới được dùng. Chim gáy cũng thích được hứng ánh sáng mặt trời vài tiếng mỗi ngày để chúng nằm xòe cánh và đuôi phơi nắng, loại trừ côn trùng ra khỏi lông, nhưng không được để ánh sáng trực tiếp chiếu hết lồng mà phải có bóng râm để có chỗ cho chim vào khi cần thiết...
"Cúc cù cu...cu". Trong thanh âm ồn ào, náo nhiệt của khu rừng tánh linh, tiếng chim cu gáy lại rủ rỉ vang lên từ đâu đó của một thung nhỏ yên tỉnh, một khu rừng nào đó, khiến lòng mình cảm thấy nao nao như vừa chợt tĩnh lại. Mỗi khi nghe tiếng chim cu gáy râm ran, cảm giác sự ồn ào, náo nhiệt của thành phố hiện đại như dịu đi, nhường chỗ cho nguyên vẹn một đồng quê yên ả với sắc vàng của lúa chín, màu xanh yên ả, thanh bình của lũy tre làng.
Xưa nay, người Đức Linh _ Tánh Linh vẫn vậy, thích những thú chơi thanh tao, đẹp cả về tâm hồn và cuộc sống.
Qua DD cugay.org mình xin gửi vài lời lãng mạng của thú chơi chim cugay của riêng mình nói riêng và quê hương mình nói chung, đến với tấc cả ACE trong DD này../