Hiện nay tôi thấy có nhiều AE (ở ngoài Bắc) chấp nhận giọng Thổ đồng là: Trong chất thổ có chất đồng và tỷ lệ đồng trong thổ là abc%.
Lại có người cho rằng cu gáy Thổ đồng ngoài Bắc mới có giá trị còn Thổ đồng trong Nam thì không (!!?).
Về vấn đề này, cách nay đã rất lâu, tôi có tham gia góp chuyện với nhiều người chơi cu, ở khắp cả nước (qua mạng mà). Cho đến nay, nhiều người chơi cu lâu năm vẫn còn có những ý kiến khác nhau về việc này. Nhưng tôi chưa thấy ai chấp nhận Thổ đồng là giọng Thổ pha một ít giọng đồng trong ấy.
Theo cách hiểu của tôi thì giọng của con chim cu gáy chia làm 3 tông chính:
- Thổ - quãng âm thấp, tiếng nghe trầm dầy,
- Đồng - quãng âm trung, tiếng bình,
- Kim - quãng âm cao, tiếng nghe thanh nhẹ.
Từ 3 tông chính đó lại chia ra nhiều tông khác là Thổ pha, Đồng pha, Kim pha: Thổ pha đồng, Đồng pha thổ, Đồng pha kim, Kim pha đồng.
Trong một giọng pha thì âm nào trội hơn thì gọi âm đó trước VD giọng đồng nghe trội hơn giọng thổ thì gọi là Đồng pha thổ, ngược lại thì gọi Thổ pha đồng. Lâu ngày người ta bỏ từ pha đi cho gọn chỉ còn là Đồng thổ, Đồng kim, ... hic hic ... Thổ đồng - rắc rối bắt đầu từ đây, vì:
Theo các cụ chơi cu gáy lâu năm ở miền Bắc, Cu gáy Thổ đồng là một khái niệm chỉ con cu gáy có giọng Thổ. Giọng Thổ này không pha, không sạn, nó phải trầm, dầy, ngân rung vang vọng như tiếng cồng đồng, nghe mênh mang như đang cảm thụ sự bát ngát của cánh đồng ...
Vì thế, khi các cụ nói về Cu gáy Thổ đồng có nghĩa là nói tới một sự cao sang hiếm hoi lắm lắm, không như ở trong Nam, nói Thổ đồng là Thổ pha đồng.
Như vậy là chỉ một từ đồng âm, cùng dùng để chỉ con cu gáy là "Thổ đồng", nhưng ở 2 vùng có 2 cách hiểu hoàn toàn khác nhau.
Tuy nhiên, đến nay thì đa số AE chơi cu gáy ở cả nước đều hiểu rõ về 2 khái niệm khác nhau của từ Thổ đồng rồi. Nếu muốn làm rõ ý hơn thì chỉ cần nói: "chính giọng Thổ đồng" hoặc "ồ không, chỉ là thổ pha đồng thôi" là đủ hiểu.
Thật là phức rối rắc tạp ...
Về giọng Thổ Sấm thì tôi đồng ý với ý của bác Cua.
Giọng Thổ đồng theo cảm nhận của tôi - tôi đã được nghe và vẫn đang đeo đuổi nó,
Giọng Thổ Sấm thì đã đem được về nhà - chỉ chờ em nó thể hiện thì sẽ chia sẻ cho AE cùng nghe,
Giọng Thổ Rền thì AE đã nghe rồi - giọng này là Rền cấn Sấm, vì đôi khi nhã hứng em nó rung nghe cũng tê lắm ...
Mời ACE nghe giọng con 3 hậu lỡ này của tôi và giám định xem em nó giọng gì:
Vui là chính./.