Lên núi gác cu

[lexuyen]

Chú Sáu Cờ, năm nay đã 70 tuổi, là người chơi chim có tiếng ở xã Hòa Hiệp Trung (huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên). Khi tôi đề nghị đi gác (nhử) cu, ông đồng ý ngay. Miền Trung mùa này bắt đầu có gió nam săn, nhử chim không phải dễ nhưng chúng tôi vẫn lên đường đến hòn Bà Hộ nằm trong dãy đèo Cả…
Chọn nơi treo bẫy
[img]http://www.sggp.org.vn/dataimages/original/images201882_22a.jpg[/img]
Treo lồng cu mồi lên cành cây nhử bẫy.

Từ trung tâm xã Hòa Tâm, huyện Đông Hòa, chúng tôi phóng xe máy băng qua những đám ruộng khô khốc ở xứ Đồng Bé, đến sát chân núi.

Cả vùng này chỉ có 3 ngôi nhà nhỏ. Gởi xe tại đây, chúng tôi men theo lối nhỏ do những người đốt than chạy mòn, chỉ đủ một người đi, bắt đầu lên núi. Trong khi tôi... bùng tai vì leo dốc thì chú Sáu chỉ tay về phía trước, bảo: “Có tiếng cu gù phía đó”.

Chúng tôi lội qua con suối Cái nước trong vắt và mát lạnh, tiến theo hướng chú Sáu vừa chỉ. Tiếng cu gù càng lúc càng gần hơn. Dọc đường, chú Sáu bẻ những nhánh lá của một loài cây có tên khá lạ: cây đủng đỉnh, để thay vào lớp “áo” đã khô bên ngoài chiếc lồng, nơi nhốt chú cu cườm mồi.

Cũng nên nói một chút về chú cu mồi của chú Sáu. Nó có bộ lông vi dày, trên cổ rất nhiều cườm, vảy chân chữ nhân kéo dài liên tục đến gối, thấy người lạ không sợ. “Đặc biệt, khả năng giữ và gù câu con mồi của nó rất khá” - chú Sáu nói và cho biết thêm, con cu mồi này có giá 1 triệu đồng. Nhiều cu mồi liệt vào hàng “hay đặc sắc” thì có giá cao hơn nhiều, đến 5 triệu đồng.

Khoảng 8 giờ sáng, mặt trời đã lên khá cao. Chú Sáu nghiêng ngó rồi chọn một vị trí mà ông cho là “đắc địa”. Đó là một cây duối cao khoảng 6m, có bóng râm mát, xa lối mòn mà chúng tôi đã đi để cả cu mồi lẫn cu bổi (chú cu bên ngoài) tự do “nghênh chiến”.

Lúc này, tôi mới để ý kỹ chiếc sào móc lồng. Đúng là dụng cụ của dân chơi chim chuyên nghiệp. Cây sào làm bằng inox, có thể kéo dài các phần phía trên giống như chiếc anten của radio. Ở phần trên cùng đính một lưỡi liềm nhỏ dùng để kéo các nhánh cây cho thoáng đãng khu vực chuẩn bị móc chim mồi.

Chú Sáu cho biết: “Phải dẹp bớt cành cây cho thoáng đãng để con cu bổi nhanh chóng “tấn công” cu mồi và nhào vào bẫy, còn không con chim bổi cứ chuyền cành mãi, chờ lâu lắm”.

    Căng thẳng
[img]http://www.sggp.org.vn/dataimages/original/images201880_22b.jpg[/img]
Chú Sáu Cờ kẹp lá cây ngụy trang cho lồng cu mồi. Ảnh: Đức Thông

Chừng sau 10 phút thì mọi công việc chuẩn bị đã hoàn tất. Chú Sáu gài bẫy xong, móc chiếc lồng có chú cu mồi lên nhánh cây cao. Chúng tôi chọn vị trí phía sau tảng đá lớn nằm dưới một cây da thấp, cách nơi treo lồng chừng 5-6m, ẩn nấp để theo dõi “trận chiến” sắp diễn ra.

Thật lạ, chú cu mồi nín thinh khi cùng chúng tôi tung tẩy trên đường, nhưng vừa “an vị” trên cành cây giữa rừng là cất tiếng khiêu khích đối phương ngay. Chú bắt đầu gióng chậm rãi, “cúc cù cu... cu”. Ngay lập tức, phía bên kia cũng đáp trả bằng những tràng “cúc cù cu... cu”.

Chừng vài phút sau, một chú cu bổi bay về phía chúng tôi. Chú đậu trên một cây da cách lồng chim mồi chừng 7-8m. Chú chim mồi của chúng tôi, với “kinh nghiệm dụ dỗ” trên 10 chim bổi sập bẫy, ngay lập tức chuyển qua giai đoạn “lèo” (còn gọi là gù đấu).

Chú đứng yên, mặt hướng về phía cu bổi, gù “cục cúc cu”. Cứ bên này gù một, bên kia lắng nghe xong, đáp trả một. Nhưng sau đó, cả cu mồi lẫn cu bổi “đấu” nhau bằng những tràng “cục cúc cu, cục cúc cu, cục cúc cu” liên hồi, chẳng ai chịu nhường ai. Chú cu mồi của chúng tôi vừa gù vừa nhảy nhót trong lồng, trong khi con cu bổi -một chú cu cườm rất đẹp- xáp lại gần hơn và cũng nhảy nhót, nghiêng ngó. Cả hai chú cố hết sức rướn cổ lên thi nhau gáy, gù.

Được một lúc, hình như thấm mệt, chú cu bổi “tạm nghỉ” vài phút. Chỉ chờ có vậy, chú cu mồi của chúng tôi chuyển sang giai đoạn “dặm”, cùng với “cục cúc cu”, chú kéo thêm hai âm tiết “cù cụ” nữa. Chú Sáu nói thầm vào tai tôi, đó là dấu hiệu nghênh chiến cuối cùng để thu hút đối phương vào bẫy.

Chú cu bổi sau thời gian nghỉ ngơi bắt đầu gù lại. Chú nhảy chuyền liên hồi từ cành này sang cành khác khiến chú cu mồi trong lồng cũng nhảy tưng tưng. Con cu rừng nhảy đến cành cây gần với chiếc lồng, nhìn rất rõ đôi mắt nóù như có lửa. Chúng tôi như nín thở, không dám đụng cựa, dù bị kiến đất bò nhột nhạt dưới chân và cắn nhoi nhói, để chờ thời điểm quyết định: dây bẫy sẽ tung đánh “phựt” và chú chim bổi sẽ giãy giụa trong lưới lồng.

Nhưng mặc dù chú cu mồi tăng nhịp độ khiêu khích, chú cu bổi vẫn không sập bẫy. Nghỉ. Lại gù. Tiến gần. Lùi xa. Rồi lại gần... Tâm trạng của tôi cũng “trồi thụt” theo chú cu bổi, lúc căng thẳng, hồi hộp, lúc thất vọng. Cuối cùng, sự hồi hộp, căng thẳng của hai chú cháu tôi kết thúc bằng sự... thất vọng.

Lỗi tại tôi. Do không chịu nổi sự tấn công của lũ kiến đất, tôi đứng dậy giũ áo quần khiến chú cu bổi lập tức vụt bay. Con cu mồi gù thêm vài hồi rồi... nghỉ. Tôi ân hận. Chú Sáu cười xòa: “Có khi mới treo lồng là có ngay cu rừng sập bẫy. Nhưng cũng lắm lúc đi cả ngày lại xách lồng cu mồi trở về. Không nhử được cu cũng là chuyện bình thường thôi”.

Chúng tôi quảy lồng xuống núi. Ngồi trong chòi của ông Năm dưới chân núi uống nước, chúng tôi gặp anh Khoa và anh Vụ, cũng lên hòn Bà Hộ nhử cu cườm và cũng thất bại như chú cháu tôi. Anh Vụ là người Hòa Tâm, khá am hiểu vùng rừng núi này. Anh bảo: “Ngày trước ở vùng chân núi này cu cườm nhiều lắm, nhưng giờ thì càng ngày càng hiếm. Lũ cu còn lại thì nhát cáy nên những người có thú gác cu về tay không là lẽ thường tình”.

Nguyễn Quốc Khương, SGGP